Бұл қысты күндері үй ішінде отырып жасалатын ойын-сауыққа да, ұлт дәстүріне де жататын қызықты кеш. «Асаукөк» әсіресе, құрметті қонақ келгенде, құда күткенде үлкен-кішілердің бас қосуымен жасалатын бұл кеште ән, жыр, жұмбақ, жаңылпаштар айту, қолтұзақ, асық ойыны болады. Үлкендер әңгіме, өлең тыңдап, жастар өнер салыстырып, әзіл-қалжыңдар, күлкі шақырып, жиналған ел адамдары көңіл көтеріп, бір сергіп қалады.

         Мұнда өнерлілер өз талантын танытып, үлкендер бата беріп, оларға ақ жол тілейді. Осындай ауылдың «асаукөктен» басталатын өнер жолында талапкерлер танылып, кейін олар белгілі мәдениет қайраткерлері ретінде танылған.

********

қосқан Ботагөз Сайфуллинқызы Сәдібек

«СИҚЫРЛЫ ТАЯҚ» - қазақтың ұлттық ойыны.

Ойыншылар қол ұстасып, шеңбер бойына дөңгелене тұрады. Қолына таяқ ұстаған ойын жүргізуші шеңбер ортасына шығып, ойыншыларды нөмірлеп шығады да, ойын шартын жариялайды. Содан кейін кез келген бір ойыншының нөмірін атайды да, жерге тіреп тұрған таяқты жібере салады. Нөмірі аталған ойыншы таяқты жерге құлатпай алса, өз орнына барады, ал таяқты құлатып алса, айыбын тартады, ойыншылардың ұйғаруымен ортаға шығып, өнер көрсетеді. Ойын шарты бойынша, әр ойыншы ең аз дегенде, бір реттен ортаға шығарылады.

қосқан Ботагөз Сәдібек

«ҚЫЗ ҚАЛА» - қазақтың ұлттық ойыны.
Атастырылған «күйеу» мен «қалыңдықты» жақындастыру мақсатында ойналады. Жастар қол ұстаса шеңбер жасап, ішіне «қалыңдықты» сыртына «күйеу жолдасты» қалдырады да, қыз қашып, жігіт қуады. Шеңбер жасаушылар не қызға, не жігітке «жанашырлық» көрсетіп, не шеңберден өткізіп, не ұстап қалу арқылы ойынды қыздыра түседі. Егер «күйеу жолдас» «қалыңдықты» ұстаса, оны «күйеуге» апарып береді.

қосқан Ботагөз Сәдібек

"Кімді қалайсың?" - қазақтың ұлттық ойыны.

Алдымен ойын бастаушы мен "жазалыға" үкім шығарушы хан тағайындалады. Қыз-жігіттерді жұптастырып отырғызады да, көршілері бір-бірінен "Кімді қалайсың?" деп сұрайды. Сонда ол ұнатқан кісінің рет санын дәл тауып, оны қасына алады, не жаңылысса "жаза" тартады. Жаза түрі ән, би, көркем сөз оқу т.б. болуы мүмкін. Бұл ойынды той-жиында қызықты етіп өткізген дұрыс. Кей жерлерде бұл ойын "қассың ба, доссың ба?" деп те аталады.

қосқан Ботагөз Сайфуллинқызы Сәдібек

«Инем тап» - ұлттық ойын.
Үй ішінде жастар ойнайды. Жүргізуші сайланады. Ол ойын ережесін қатысушыларға түсіндіріп, дұрыс өтуін қадағалайды. Жүргізуші екі ойыншыны таңдап, біреуін тысқа шығарады да, екіншісінің бойына немесе киіміне ине жасырады. Жүргізуші сырттағыны шақырып, инені іздеттіреді. Ине іздеуші кез келген музыка аспабымен жәрдем беріп отырады. Егер іздеуші ине жасырған ойыншыдан алыстап кетсе, музыка бәсеңдеп, егер жақындаса, үдеп отырады. Іздеуші инені тапса, онда оны жасырған ойыншы айып ретінде ән салады, не би билейді немесе әңгіме т.б. айтып береді. Ал ине табылмаса, іздеуші «айыбын» өтейді.

              Әйелі іссапарға кетеді. Екі күннен кейін күйеуі SMS жазады: "Қасық, пышақ, шанышқының бәрі қайда кеткен?" деп. Әйелінің жауабы "Үйге қон" болады. Күйеуі түк түсінбейді.  Бір аптадан кейін әйелі іссапардан келеді. Күйеуі зілмен қарсы алып:

           - Қасық, шанышқыларды бірге ала кеткенсің бе? дейді. Әйелі үнсіз ғана қолынан ұстап, күйеуін жататын бөлмеге алып барады да, көрпені ашып қалады. Қасық, шанышқының бәрі сонда жатыр екен.

           - Айттым ғой, "үйге қон" деп саған депті әйелі.

********

              Түс жорытпақ болған біреу  жолаушыға түсінің басын айтып, аяғын ұмытып қалыпты. Түсінде әйелін де көрген болу керек:

Қалай-қалай сөйлейміз?

Көшеде:

- Привет!

- Қалайсың?

- Нормально! Жүрген сол.

- Не жаңалық бар?

- Да так, особенно ештеңе жоқ.

- Біз де ничего, пока бәрі жақсы.

- Балалар қалай?

- Үлкені школда, кішісі садикке барады.

- «Большие дети – большие проблемы» десеңші!

- Не говори! Біз де жақында дочамызды ВУЗ-ға түсірдік. Үлкен ұлымыз үйленген. Свадьбасының өзіне біраз шашылдық қой.

- Ладно, мен асығыс едім.

- Жарайды, звондап тұр.

******

Дүкенде:

- Не аласыз?

- Маған екі килограмнан огурцы, помидоры, зеленьнен кішкене өлшеңіз, еще бір пачка чай мен коробка конфет беріңіз.

- Хорошо!

- Активке мың единица бар ма?

Есеп айырысар кезде:

- Мелочь жоқ па?

- І-і...

- Садачаңызды алыңыз.

********

Қоғамдық көлікте:

- За проезд бере салыңыздар.

- Студенческий.

- Пенсионный.

- Проездной.

- Остановканы объявлять етпейсіз бе?

- Қазір Абая-Ауезова болады.

- Назад проходим, орын бос қой.

- Следующая Жарокова. Заранее дайындаламыз.

*******

Үйде:

- Пап, телевизорды өшіріп, видикті қосайықшы. Мультик көрейін деп едім.

- Тұра тұршы, ОРТ-да жақсы передача болып жатыр. Осыдан кейін новости басталады.

- Программада басқа не бар екен?

- Одан да сабағыңды оқы.

- Ертең суббота-воскресенье ғой...

- Мамаң не істеп жатыр?

- Кухняда обед істеп жатыр.

******

 

Жыртық қалтаның жыры

(Қайрат Нұртастың орындауындағы

«Арман» әнінің әуенімен)

 

«Қалай күйдім сене,

Құлай күйдім сенен.

Жүрегімді ұстап,

Жылай күйдім сенен, сенен..»

 

Қайырмасы:

Заман, адастырмай мені қоя тұр,

Банк, құшағыңды маған жая тұр.

Теңге, сені сақтай алмадым,

Нарық, алдадың сен мені тағы да алдадың...

 

Естіген ел көптен,

Дағдарыс па жеткен?

Қайтару пайызбен,

Қиын еді неткен, неткен....

 

Ақша іздеп тынбай,

Мына өмірге сыймай.

Күлкіден айырған

Құрысын өмір мұндай, мұндай.....

********

 

 

Айта салдым

Еркек ақша бітсе бәрін істейді.

******

Махаббат үшбұрышынан өз бұрышыңды тап.

*****

Қазақ балағаттап тұрғанда да, «әкең..», «шешең..» деп ата-анасын еске алып тұрады.

******

«Сұлу» қыздар суретте ақылды боп көрінеді.

*******

Қасқырлары болмаса, орманнан тыныш жер жоқ.

*******

Жасыңда балықты көп жесең, өскенде жүзуден чемпион боласың, бірақ дәрі ішіп жүрсең, дәрігер бола алмайтының хақ.

*******

Әйелді бағындырудың екі жолы бар: бірақ оны әлі ешкім білмейді.

******

Махаббат – айлы аспан астында күрсіну емес, көрпе астындағы күрес.

********

Қызықтың қызық болуы қызығында.

******

Балық құйрығынан бастап тазаланады.

*********

Түгі жоққа түк шығады.

*******

Өлең айта алмасаң домбыраны жаманда.

*******

Сұлу сөз кемпірді де қыз етеді.

*******

Жетім қыздың жеңгесі көп.

*******

Екі жолды таңдасаң қыли боласың.

*******

Пойызға мінерде шамаң келсе ең басындағы вагонға мін, жетер жеріңе бәрінен бұрын барасың.

********

Жан-жануарды жақсы көретінім соншалық, ержеткенде тек ет комбинатына барып жұмыс істеуді ұйғардым.

********

Кейде айтар сөз таба алмай қысылатын кез болады, ондай кезде сөздің орнына ақша бере салуға да болады.

*********

Әйелдерді тастап, құлақ естімес, көз көрмес жер түпкіріне кеткен еркекте не арман бар екен?

*******

 

 

 

 

Сұрақ-жауап

Ойынның шарты өте оңай. Ойыншылар санына шек қойылмайды. Қыздар мен жігіттер аралас отырса, қызығырақ өтеді. Сұрақтар мен жауаптар   көлемдері бірдей кәртішкелерге (қатты қағаз болса тіпті жақсы) жазылады. Үстел үстіне, не екі қорапқа сұрақтар бір бөлек, жауаптар бір бөлек қойылады. Бірінші ойыншы сұрақтары бар кәртішкенің біреуін алып, сұрақты көршісіне оқиды. Көршісі жауаптары бар кәртішкенің біреуін алып қойылған сұраққа жауап оқиды. Одан кейін жауап берген адам келесі адамға сұрақ қояды. Осылайша ойын жалғаса береді. Ойын қызығы мынада: мысалы, жігіт: «Адал термен тапқан ақшаңызды оңды-солды шашасыз ба?» – деген кәртішкені оқыса, қызға: «Бұл менің сүйікті ісім» - деп жауап беруге тура келуі мүмкін.

 

Сұрақтар:

Егерде сүйікті адамыңыз көзіңізге шөп салса не істер едіңіз?

Сіз үнемі осындай дөрекісіз бе?

Әйелдерді (ерлерді) сыйлайсыз ба?

Үнемі жақсылық ойлайсыз ба?

*******

 «Шындық әуе шарлары»

Бұл ойын үшін екі жиынтық кәртішкелер дайындаңыз: біреуі сұрақтары бар, ал екіншісі жауаптармен. Жауаптар жазылған кәртішкелер әуе шарларының ішіне салынады. Сұрақтар жазылған кәртішкелер қорабшаның ішінде араластырылады. Той иесі сұрақ жазылған кәртішкені алып оқиды да, бір әуе шарын жарып оның ішіндегі кәртішкеден жаңағы сұраққа жауап оқиды.

Жауаптар кез келген сұраққа сәйкес келетін болу керек, сұрақтар мен жауаптар саны бір-біріне сәйкес болу керек.

 

Сұрақтар:

Сүйетін адамыңыздың қызғаншақ мінезі сізді қинай ма?

Өзіңіз қаламағанмен күлуге тура келген кездеріңіз болды ма?

Бастығыңызға мақтау сөздер айтасыз ба?