Категория: Той-думан » Күлдіргі әңгімелер
Хирург Қойлыбай балаларды сүндеттеп жүрсе керек.
- Осы аптада мына бала жиырма бірінші болады, - депті дәрігер кезекті операциядан соң айналасына ризашылықпен қарап. Сонда еңбекшілік Оразхан деген жігіт:
- Бір табақ ет болды десеңізші – деп күліпті.
Ермахан Шайыхұлынан
******- Мына басыңдағы ісік пе?
- Кеше сатыдан құлап қалып едім. Дәрігерге көрініп келе жатқан бетім.
- Иә, дәрігер не дейді?
Категория: Той-думан » Күлдіргі әңгімелер
Бір күні Темірлан Қожанасырмен әңгімелесіп отырып, Қожекеңнің шапанының бір кішкентай жыртық жерін байқап, соған саусағын тығып айналдыра береді. Жыртық ұлғая түседі. Әңгіме желісімен Темірлан:
- Қожеке, осы адам баласының ақылы кемігені қай уақытта білінеді? – деп сұрайды.
- Бәлкім, жанында отырған адамның шапанын саусағымен тескен заманда болса керек, - жеген екен Қожа.
*******
Бірде Қожанасыр өзінің мініп жүрген есегін жоғалтып алады. Онысын өзі жаяулатып іздеп жүреді. Бір кезде ашық тұрған қораны көреді де, солай қарай тарта жөнеледі.
Категория: Ойын-сайыстар, Соңғы қосылған дүниелер
Қазақтың ұлттық ойындары Халқымыздың мәдени асыл мұрасы
Қазақтың ұлттық ойындары бес түрге бөлінеді. Олар: аңға байланысты, малға байланысты, түрлі заттармен ойналатын, зеректікті, ептілікті және икемділікті қажет ететін, соңғы кезде қалыптасқан ойындар. Олардың негізгілерінің өзі жүзден астам. Бұл ойындардың көбісінің ежелден қалыптасқан арнайы өлеңдері бар. Өлеңдер ойынның эстетикалық әсерін арттырып, балалардың өлең-жырға деген ыстық ықыласын оятып, көңілін көтереді, дүниетанымын арттырып, еңбекке баулиды, ширықтырып, шынықтырады.
Этнограф – ғалымдардың пайымдауынша, ата-бабаларымыздан бізге жеткен ұлттық ойындарымыздың тарихы Қазақстан жерінде б.з.б. бірінші мыңжылдықта-ақ қалыптасқан. Олардың ішінде тоғызқұмалақ, қуыршақ, асық ойындары Азия елдерінде тайпалық одақтар мен алғашқы мемлекеттерде кеңінен тарады. Біздің қоғамыздағы ұлттық ойындардың негізі, шығу тегі халқымыздың көшпелі дәстүрлі шаруашылық қарекеттерінен бастау алады.
Категория: Той-думан » Жұмбақтар
Категория: Әдет-ғұрыптар, Ойын-сайыстар, Соңғы қосылған дүниелер
Бұл қысты күндері үй ішінде отырып жасалатын ойын-сауыққа да, ұлт дәстүріне де жататын қызықты кеш. «Асаукөк» әсіресе, құрметті қонақ келгенде, құда күткенде үлкен-кішілердің бас қосуымен жасалатын бұл кеште ән, жыр, жұмбақ, жаңылпаштар айту, қолтұзақ, асық ойыны болады. Үлкендер әңгіме, өлең тыңдап, жастар өнер салыстырып, әзіл-қалжыңдар, күлкі шақырып, жиналған ел адамдары көңіл көтеріп, бір сергіп қалады.
Мұнда өнерлілер өз талантын танытып, үлкендер бата беріп, оларға ақ жол тілейді. Осындай ауылдың «асаукөктен» басталатын өнер жолында талапкерлер танылып, кейін олар белгілі мәдениет қайраткерлері ретінде танылған.
********
Категория: Ойын-сайыстар, Соңғы қосылған дүниелер
қосқан Ботагөз Сайфуллинқызы Сәдібек
«СИҚЫРЛЫ ТАЯҚ» - қазақтың ұлттық ойыны.
Ойыншылар қол ұстасып, шеңбер бойына дөңгелене тұрады. Қолына таяқ ұстаған ойын жүргізуші шеңбер ортасына шығып, ойыншыларды нөмірлеп шығады да, ойын шартын жариялайды. Содан кейін кез келген бір ойыншының нөмірін атайды да, жерге тіреп тұрған таяқты жібере салады. Нөмірі аталған ойыншы таяқты жерге құлатпай алса, өз орнына барады, ал таяқты құлатып алса, айыбын тартады, ойыншылардың ұйғаруымен ортаға шығып, өнер көрсетеді. Ойын шарты бойынша, әр ойыншы ең аз дегенде, бір реттен ортаға шығарылады.
Категория: Ойын-сайыстар, Соңғы қосылған дүниелер
қосқан Ботагөз Сәдібек
«ҚЫЗ ҚАЛА» - қазақтың ұлттық ойыны.
Атастырылған «күйеу» мен «қалыңдықты» жақындастыру мақсатында ойналады. Жастар қол ұстаса шеңбер жасап, ішіне «қалыңдықты» сыртына «күйеу жолдасты» қалдырады да, қыз қашып, жігіт қуады. Шеңбер жасаушылар не қызға, не жігітке «жанашырлық» көрсетіп, не шеңберден өткізіп, не ұстап қалу арқылы ойынды қыздыра түседі. Егер «күйеу жолдас» «қалыңдықты» ұстаса, оны «күйеуге» апарып береді.
Категория: Ойын-сайыстар, Соңғы қосылған дүниелер
қосқан Ботагөз Сәдібек
"Кімді қалайсың?" - қазақтың ұлттық ойыны.
Алдымен ойын бастаушы мен "жазалыға" үкім шығарушы хан тағайындалады. Қыз-жігіттерді жұптастырып отырғызады да, көршілері бір-бірінен "Кімді қалайсың?" деп сұрайды. Сонда ол ұнатқан кісінің рет санын дәл тауып, оны қасына алады, не жаңылысса "жаза" тартады. Жаза түрі ән, би, көркем сөз оқу т.б. болуы мүмкін. Бұл ойынды той-жиында қызықты етіп өткізген дұрыс. Кей жерлерде бұл ойын "қассың ба, доссың ба?" деп те аталады.
Категория: Ойын-сайыстар, Соңғы қосылған дүниелер
қосқан Ботагөз Сайфуллинқызы Сәдібек
«Инем тап» - ұлттық ойын.
Үй ішінде жастар ойнайды. Жүргізуші сайланады. Ол ойын ережесін қатысушыларға түсіндіріп, дұрыс өтуін қадағалайды. Жүргізуші екі ойыншыны таңдап, біреуін тысқа шығарады да, екіншісінің бойына немесе киіміне ине жасырады. Жүргізуші сырттағыны шақырып, инені іздеттіреді. Ине іздеуші кез келген музыка аспабымен жәрдем беріп отырады. Егер іздеуші ине жасырған ойыншыдан алыстап кетсе, музыка бәсеңдеп, егер жақындаса, үдеп отырады. Іздеуші инені тапса, онда оны жасырған ойыншы айып ретінде ән салады, не би билейді немесе әңгіме т.б. айтып береді. Ал ине табылмаса, іздеуші «айыбын» өтейді.
Категория: Той-думан » Күлдіргі әңгімелер
Әйелі іссапарға кетеді. Екі күннен кейін күйеуі SMS жазады: "Қасық, пышақ, шанышқының бәрі қайда кеткен?" деп. Әйелінің жауабы "Үйге қон" болады. Күйеуі түк түсінбейді. Бір аптадан кейін әйелі іссапардан келеді. Күйеуі зілмен қарсы алып:
- Қасық, шанышқыларды бірге ала кеткенсің бе? дейді. Әйелі үнсіз ғана қолынан ұстап, күйеуін жататын бөлмеге алып барады да, көрпені ашып қалады. Қасық, шанышқының бәрі сонда жатыр екен.
- Айттым ғой, "үйге қон" деп саған депті әйелі.
********
Түс жорытпақ болған біреу жолаушыға түсінің басын айтып, аяғын ұмытып қалыпты. Түсінде әйелін де көрген болу керек:
