Ұлы Отан соғысы аяқталған соң, Бауыржан Момышұлы Бішкек қаласына әскери қызметке жіберіледі. Ол жолшыбай өзінің туған жері – Жуалы ауданында (Жамбыл облысы) 4-5 күн аялдайды. Батыр ағамыздың жанына облыстың, ауданның біраз басшы қызметкерлері еріп жүреді. Ауыл ақсақалдарымен бірге жақсы сөзге жаны құмар жастар да Баукеңнің әңгімесін тыңдайды.

         Сапарының соңғы күні Баукең жалғыз баласы соғыста қаза болған қасіретті қарияның бірінің үйінен дәм-тұз татып шықпақшы болады. Қанша үйдің дәмін татса да, астан кейінгі бата беруді ауыл ағалары атқарады. Енді елден аттанар алдындағы дәм-тұздың батасын беруді жұрт Баукеңнен өтінеді. Баукең сәл ойланады да, тебірене түсіп, былайша термелеп кетеді:

         Е, Жаратушы жасаған!

Тілегімізді қабыл ет,

Иманымызды қабыл ет,

Дозақтағы оттан сақта,

Қаңғырған оқтан сақта,

Парақор соттан сақта.

(Жұрт сотқа қарап күледі).

Кірлі сумен жуыстан сақта,

Ынтымақсыз туыстан сақта.

Қара жүрек батылдан сақта,

Дәйексіз тіл тақылдан сақта.

Адалдықты арбағаннан ақыннан сақта,

Ашу жеңген ақылдан сақта,

Қайырымсыз жақыннан сақта.

Қате ісіне қиналмас,

Көк долы қатыннан сақта.

Халықты зәбірлер бастықтан сақта.

Жақынға жала жабатын

Қанқұйлы қастықтан сақта.

Сырты сұлу, іші кір,

Қадір білмес пасықтан сақта.

Өз пікірі татымсыз,

Кісі ақылымен күн көрер,

Татымы жоқ жасықтан сақта.

Несібе кесер кесірден сақта,

Жолы лас жесірден сақта.

Кеудесін керген келіннен сақта,

Мезгілсіз келген өлімнен сақта.

Жалқау бала намыссыз,

Ожданы жоқ ұлдан сақта.

Түнере атқан таңнан сақта,

Жаңбыры жоқ шаңнан сақта.

Әкімінде шапағат жоқ,

Әділдікте шарапат жоқ,

Молдасында шариғат жоқ,

Байларында салауат жоқ,

Кедейінде қанағат жоқ,

Үлкенінде ұлағат жоқ,

Кішісінде инабат жоқ,

Азаматында ар-ұят жоқ,

Көршісінде қошемет жоқ,

Қариясында бата жоқ,

Сөздерінде пәтуа жоқ,

Құр айқай, шат-шәлекей даңнан сақта.

Е, Жартушы жасаған!

Өмір берсең – жайлығын бер,

Дәулеті мен байлығын бер.

Еңбегіміз өністі болсын,

Қамбамыз жемісті болсын.

Көсегеміз көркейіп,

Мыңғырған мал өріске толсын.

Қарияны кемел, сыпайы ғып бер,

Ағаларды райлы ғып бер,

Апаларды мейірлі ғып бер,

Жезделерді зейінді ғып бер,

Құдағиды кең пейілді ғып бер,

Қарындасты көрікті ғып бер,

Інілерді бөрікті ғып бер.

Әйелді ақ некелі ғып бер,

Баланы қаны толық шекелі ғып бер.

Жиендерді жетелі ғып бер,

Күйеулерді көшелі ғып бер,

Екі айтпайтын еселі ғып бер,

Келіндерді келісті ғып бер.

Қыздарды бақытымен

Ұрпағы көп өрісті ғып бер.

Аттарды желісті ғып бер,

Ағаштарды жемісті ғып бер,

Төскейде төл көбейсін.

Жайқалтып дала егісті ғып бер,

Дәні толық өністі ғып бер.

Ұрпақтарды намысты ғып бер,

Тұлпарды табысты ғып бер.

Жомарт болсаң, Жасаған!

Айтқанымның барлығын,

Ағайынды ақаусыз

Өнегелі өмірмен тату-тәтті,

Табысты ғып бер!

 

 

 

 

 

Айналайын жан әке, жасыл бағым!
Құттықтап келді бүгін боталарың.
Әрқашан анамызбен аман болып
Тең көріңдер бала-шаға қуаныштарын!
Айналайын жан әке, жасыл бағым!
Арқа сүйеп еркелейтін асқар тауым!

Ерекше қайталанбас даралығың

Өміріме жол сілтейді даналығың!
Айналайын жан әке, жасыл бағым!
Тілеймін өзіңізге Жамбыл жасын.
Бақ-даулет, береке, ырыс болып
Сиынған ата бабам әруағы қолдасын!

 

Ел халқына шат-шадыман күлкі мен тыныш өмір сыйлауда әскеріміздің атқарып жатқан қызметтері ұшан-теңіз. Армиямыздың айбынын асқақтататын сардарлар мен сарбаздарымызға қандай құрмет көрсетсек те жарасады. Сіздерді бүгінгі мерекелеріңізбен құттықтай отырып,  зор денсаулық, қажымас қайрат, жанұяларыңызға бақыт пен шаттық тілейміз!

******

         Сіздерді 7 мамыр - Отан қорғаушылар күні мерекесімен шын жүректен құттықтаймыз!

         Аға ұрпақ пен жас буынның Отанымызды қорғап, қызметте айтулы үлес қосқанын біз әрқашанда мақтан тұтамыз.

         Еліміздің өркендеуі жолында атқарып жатқан игі қызметтеріңізге табыс, отбасыларыңызға амандық, дендеріңізге саулық, мол бақыт және бейбіт ғұмыр тілейміз.

********

         Біздің тәуелсіздігіміз бен тұтастығымызды, тыныштығымыз бен бейбіт тірлігімізді қас қақпай күзетіп тұрған, халқымызға қорған болған ұлттық әскеріміздің айбыны арта берсін!

********

         - Халқымызда «Ер – елінің қорғаны» деген  аталы сөз бар. Біз осындай жандардың ержүрек істеріне сай сый-құрмет көрсете отырып, олардан өнеге алып өсетін жас ұрпақ Отанына адал қызмет етеді деп сенеміз. Мерейлі мерекемен құттықтай отырып, баршаңызға мықты денсаулық, зор табыстар тілейміз.                       

*****

         Әр сүйем жер үшін, ата-баба қонысын жаудан көздің қарашығындай қорғап жүрген еңсегей бойлы ерлерді, жаужүрек, қайсар мінезді сардарларымыз бен сарбаздарымызды бүгінгі мерекелерімен құттықтап, зор денсаулық, қажымас қайрат, жанұяларыңызға баянды бақыт тілейміз!

*****

         Бар өмірін әскери іске арнап,  күн-түн қатып, елін, жерін қорғап, өз қызметін мінсіз атқарып келе жатқан жауынгерлерімізге алғысымызды білдіреміз. Еңбектеріңіз жемісті болсын! Әрқашанда аспанымыз ашық болып, еліміздің тыныштығы бұзылмасын.

******

     Ертеде жаугершілік жиі болатын кезде, қазақтың екі жауынгері төс қағысып дос болады. Екі достың біреуі тұтқиылдан тиген жау қолына түседі. Досының қолға түсіп қалғаның естіген екінші батыр күздің қара суығын елеместен, өзенді малтып өтіп, жау жатқан жағаға келеді.

      - Мен қолдарыңа түскен бір жауынгерге құн төлеп, сатып алуға келдім. Менің оған айырбасқа берер малым, мүлкім жоқ. Бір-ақ нәрсе беремін. Ол - өзімнің өмірім. Досымды босатыңдар, - дейді.

      Қолбасы ойланып отырып, оны сынамақ болады:

      - Жарайды, мен сені қыршыныңнан қимай-ақ қояйын. Маған сол өміріңнің бір бөлшегін берсең болды – маған екі көздерің керек, - дейді қолбасы, - екі көзіңді ойып аламын!

      - Ол да болсын, көзімді тезірек ал да, досымды босат, - дейді жігіт.

      Сөйтіп, әлгі жауынгер тұтқыннан босаған досының иығына қолын артып, зағип күйі қуанып, күлімдеп келе жатады. Мұны көрген жаудың қолбасшысы:

       - Мынадай ерлері бар халықты тұтқиылдан келіп бас салмаса, бетпе-бет ұрыста жеңу қиынға соғады екен, - деп түйіпті.

       Мен де сізге осындай жанын аямайтын, жолдасын жауға тастамайтын қазақтың жауынгерлерінің достығын тілеймін.

                                               ************

Он сегіз мың ғаламды табындырған он сегіз,

Үлкендерге жас күнін сағындырған он сегіз,

Бәрін - бәрін сезімге бағындырған он сегіз,

Сенің үнің құралған арын жырдан, он сегіз.

 

Жапырақ мінез, жел қөңіл, алып ұшпа он сегіз,

Орта жүз Қошқарұлы Жәнібек он үш жасқа келгенде Ұлы жүзде Қараби деген аузы дуалы, өзі білімді би бар деген  данқын естіп, содан барып бата алуға жолға шығады. Ол қазақ пен қалмақтың жауласып жатқан кезі болса керек. Бұлардың барар жолын қалмақтар басып алып, олар өте алмай үйіне қайтып келіп үш жыл жатады.

         Төртінші жылда жол ашылып, Жәнібек он алты жасында қара бидің еліне келеді.

         - Шырағым кімнің ұлысың?- дейді Қараби.

         - Қошқарұлы Жәнібекпін,  деп жауап береді бала.

         - Мен сені осыдан үш жыл бұрын күтіп едім, неге кешіктің?        

Жәнібек себебің айтады. Қараби қонақасын беріп,ертеңіне:

- Не қалайсың, шырағым? – дейді.                  

- Сізден бата алайын және өсиет боларлық өз аузыңыздан сөз естиін деп келіп едім, - дейді Жәнібек.

         Сонда Қараби батасын беріп былай деген екен:

         Бедері жоқ қамқадан,

         Берік тоқылған бөз артық.

         Берекеті жоқ ағайынан,

         Берік сөйлескен жат артық.

         Пайданы алыстан қылғайсың,

         Залалды жақыннан қылғайсың.

         Тышқан да інінің айналысына оттамайды,

         Оны да есіңе алғайсың.

         Қайтып кірер есікті,

         Қатты серпіп жаппайсың.

         Қайтып көрер досыңа,

         Қайрылмастай сөз айтпағайсың.

         Осыны есіңе ала жүрсең, ешкімнен

         Кем де, қор да болмайсың.

 

 

Қара жорға

Әні халықтікі

өлеңін жазған М.Тұрдақын, С.Қалиев

«Қара жорға» болмаса,

Бидің сәні келе ме?

Бүрмелі көйлек кимесе,

Қыздың сәні келе ме?

Қозсын барлық делебе,

Қан тарасын денеге.

Қара жорға болмаса,

Тойдың сәні келе ме?

«Қара жорға» - «Сап күрең»

 

        Тіршілікте мәнді де, сәнді болып қатар жүре беріңдер. Әр күндерің шуаққа толып, жүздеріңнен күлкі кетпесін, жамандық атаулы жетпесін. Сендердің ғұмырларың ұзақ, өмірлерің жұмақ болсын. зор денсаулық, мол қажымас қайрат тілей отырып, мына өлең жолдарын арнаймыз:

Жеңгемізбен қол ұстасып жүре берші,

Қызығын балалар мен немерелердің көре берші.

Ағайын, туған-туыс, бауырлардың,

Ортасында ақылшы бола берші.

Қалған біз жақсылардың ұрпағымыз,

Жарылғасын ортамызда ұрпағымыз.

Халқыма жақсылықты тілеймін мен,

Көрмесін қиындықты ұрпағымыз.

******

Атырау облысының Қызылқоға ауданының орталығы Миялы ауылының тұрғыны Тұманбай ақсақалдың Елбасына берген батасы

 

- Көрейін деп келдің бе,

Кіші жүздей еліңді.

Келсең, міне, біз әзір,

Құшақ жайып қарсы алар,

Сегіз жасар баласы,

Сексенде қарт атасы,

Ақ самайлы анасы,

Берейін деп әзір тұр,

Қолын жайып батасын.

...Патша болсаң, әділ бол,

Қара қылды қақ жарған.

Біреуі былай болмасын.

Саған келген қатерді,

Ғайып ерен, қырық шілтен

Айсамен қағып қорғасын.

Мәдинеде – Мұхаммед,

Түркістанда – Қожа Ахмет,

Маңғыстауда – Пір Бекет.

Атырауда – Исатай.

Бұрынғы өткен бабалар,

Аруағы сені қолдасын.

....12 бала өсірген,

Еркелігін кешірген,

Желге қарсы мал жайған,

Бейнеткер ағаң мен едім.

Елден шыққан сұлтанды,

Көріп қалсам деп едім.

Оң жағыңнан оралып,

Бетінен сүйсем деп едім.

Әумин!

Тамада кітабынан

Жарыңның қабағына мұң түсірме,

Бақыт бар уайым жоқ, шат пішінде.

Жүрегіңде мейірім, иман болса,

Қадірлейді жар түгіл, жат кісің де.

 

*****

Әлпештейді, аялайды адал жар,

Жар жылуы – жүрекке нәр, соны аңғар.

Өзіңді өзің құрметтегің келсе егер,

Аяулыңды жүрекпен сүй, адамдар.

*****

Жүрер біреу жарының, жанын ұқпай,

Жүрер біреу әлпештеп, абыржытпай.

Өзің сүйіп алдың ба,

Өмір бойы,

Әйеліңді қадірле қалыңдықтай.

Тамада кітабынан

Асыл жар, аяулы жар, құдай қосқан,

Өзіңсіз көңілімді мұнар басқан.

Егер де сен болмасаң, көкте күн мен,

Көгімде күлімсіреп тұрар ма аспан?!

 

Жаратқан ұлда берді, қыз да берді,

Түсіме ене алмайды қыздар енді.

Өзіңсің бақ жұлдызым жарқыраған,

Табамын жүрегіңнен ізгі әлемді.

 

Уық қостың сен менің уығыма,

Жылынамын жаныңның жылуына.

Жар болғалы өзіңді ұмытқансың,

Өбектеп менің ыстық – суығыма.

 

Шаттығын тіршіліктің тең бөлісіп,

Аққудай аялайсың көлбеп ұшып.

Қылығың, еркелігің, нұрлы жүзің,

Сонау бір, алғаш көрген, кезден ыстық.

 

Аяулым, жаулап алған ер жүрегің,

Әлпештеп анама ұқсап елжіредің.

Бар бақытым бір менің басымдағы

Қарашы, жанарыңда мөлдіреуін.