DataLife Engine - Softnews Media Group

Дүниеге келген нәрестенің кіндігін ақ балтамен кесіп таза жіппен байлайды да, түбіне күл себеді. Ақ балтаны өзге нәрсеге пайдаланбай, сақтап қояды. Ер баланың кіндігін «үй күшік болмасын» деп қырдан асырып лақтырады. Ал қыз баланың кіндігін «үйдің құты болсын» деген ырыммен ошақ түбіне көмеді.

         Жаңа туған сәбиді емізбестен бұрын таза суға малынған қасқырдың жүнімен ауыздандырады. Ерте кезде қасқыр киелі саналған,

Құлақ тесу

         Қыздың құлағын тесу-дәстүрге енген ежелгі ғұрыптың бірі. Әдетте бойжеткеннің немесе балиғатқа толған қыздың (9 жас) құлағын тесу үшін қыздың шешесі, жеңгелері, апалары жиналған. Құлақты уқалап жанын кетіріп қыздырылған жуан инемен немесе кәдімгі тарымен тескен. Ол үшін екі тарыны құлақтың сырғалығының екі жағынан бірінің тұсына бірін дәл келтіріп уқалаған. Бір қызығы тесілген құлаққа қызыл иттің жүнін есіп өткізген. Үлкен кісілер иттің жүнін өткізсе «құлақ іспейді, қотырланбайды, жара түспейді» дейді екен. Мүмкін мұның да себебі болған шығар. Өйткені қазынасы кең халық емдік құпиялардың да бір сырын білетін болар... Халық ұғымында «қыздың құлағын тесу – оны сүндеттеумен бірдей» деген қағида бар.

Сен –Қазақсың!                                                        

Сен – қазақсың!

Қазақ деген ел бөлек,

Қазақ салған соқпақ бөлек, жол бөлек.

Киіз үйі Жер сияқты жұп-жұмыр,

Шаңырағы 

«Ғашық етер қос жанды сезім дейді, жүрегім алып-ұшып сені іздейді»;

«Махаббатың жебесі жүрегіме қадалды, өмірімнің бар мәні сол сезімнен нәр алды»;

«Жүрегімде жазулы тұр есімің, енді өзің айт, сүйген сәулем, шешімін»;

«Ғашықпын мен, шын ғашықпын өзіңе, сенші сәулем, жүрекжарды сөзіме».

******

Жұмаханова Жанаргүл қосқан екі сөз

Мені, бір сағатта 60 минут, ал бір минутта – 60 секунд бар деп үйретті. Бірақ сенсіз өткізген бір секунд – тұңғиық екенін ешкім үйретпепті.

*******

Менің көздерім журегіме кызғаншақтықпен қарайды. Білесің бе, неге?! Өйткені, сен менің көздерімнен алыс болсаң да әрдайым менің жүрегімдесің!

*******

Қасиетім, қадірлім                                          Нұрперзент Домбай

Осы қыздың нұрға толса жанары,

Көкірегімде үміт шоғы жанады.

Тіршілігім тұшымдылау, тұщылау,

Сәуір самал сергітеді сананы.

Кірбің күндер жырақ жүрсін жанынан,

Тайдырмаған бақытынан, бағынан.

Қыз сезімін биік қойған ел едік,

Бәрінен де, тіпті ханның тағынан.

Сен сұлусың, асқан ару жоқ басқа,

Қателеспе, аңдаусызда шоқ баспа.

Қасиетіңді қарағаннан қалт ұққан,

Ынтық болғай тек жігіттер нар қасқа.

Қыр гүлдері иісін бойға сіңірген,

Ару күнмен аспандағы тең күлген.

Ерініңде бал бұлақтың шырыны,

Шырын дәмді желпіп өткен жел білген.

Қазақ қызы – қасиетім, қадірлім,

Нақ өзі ол ұятым мен арымның.

Тағдыр, оның қайғырғанын көрсетпе,

Шапағаты шаттандырсын әңірдің.

******

Қазақ қызы туралы

"Ана тілі" газетінен

Көктемді қанатына қондырып  құс қайтты. Шуақты ілестіре келген құстар әсем, әуезді үн айтты.

Жер дүниені жылылыққа орап, жүректерге іңкәр сезім сыйлап, көктем келді. Жер-Ана бусанып, тоңы жібіп, жаны кіріп, тіршілік қайта жалғасады. Ал Жер-Анамен қатар Аналар да шаттыққа бөленеді. Өйткені көктемнің алғашқы күндерінде дүние дидары әйел баласының көңіліне ауады. Кірпігіне кірбің ұялатпауға, жайдары жүзге енуіне, жүрегіне қуаныш сыйлауға ұмтылады. Себебі бұл – 8 наурыз.

Қазақтың қызы! Осы бір аяулы есім жаныңды тербеп, жараңды емдеп, 

  Базарбай Исаев

Кешіре алмаймын:

Туған елін сүйе алмағандарды,

Ата-анасына басын ие алмағандарды.

Қиындықтың қазанында қайнамай,

Отан үшін отқа күйе алмайтындарды

Кешіре алмаймын!

Кешіре алмаймын:

Орынсыз асқақ кеткендерді,

Әрбір ісіне адалдықты ту етіп, жеке басының ақыл-парасатымен кейінгілерге үлгі бола білген сүйікті

әпкемізді мерейлі жасымен құттықтай отырып, отбасының берекелі, бала-шағасының аман болуына, денсаулығы мықты қалпында ұзақ жасауына тілектеспіз. Әпке, елге сыйлы, туыстарыңызға бауырмал, әрдайым көпшіл қалпыңыздан айнымаңыз!

Жан әпке, қашаннан-ақ жаны жақсым,

Шыққандай жанарыңнан жадырап күн.

Ең алғаш сен туып, қуантыпсың

Жандарын біздің үлкен шаңырақтың.

Естияр боп тірлікте баянды кем,

Еркелетіп бәрімізді аялап ең.

Жарың кетті бақиға, сен қамықпа,

Бұл күнде таласуда немерелер құшаққа кең.

Балаларың – мәңгілік қуанышың.

Ұстаздық бақытың бар – жұбанышың.

Бір сені саф алтыннан кем көрмейміз.

Нағыз алтын жарқырап тұрады шын!

*****

Қыз ұзату

Қыз айттыру

Құда түсу

Бата аяқ

Құда тартар

Қыз ұзату тойы

Ау-жар

Сыңсу

Қоштасу

Келін әдебі                                                          

         Той өткен күннің ертеңінде-ақ, жаңа түскен жас келін бозада таңмен таласып тұрып, алдымен қазақта «үлкен үй», «қара шаңырақ» деп аталатын әке үйінің түндігінің бауына ақтық байлап ашады. Одан кейін жасы үлкен қайын ағаларының, ең соңында өз үйінің түндігін ашқан соң, отауында от жағып, түтін түтету үшін «үлкен үйден» «от алуға» барады. Қазақтың «отбасы». «отау» (от алу сөзінен шыққан) ұғымдары ежелгі отқа табынуға байланысты туындаған салтқа негізделе қалыптасқан атау екендігі анық. Осы орайда,