DataLife Engine - Softnews Media Group

Әкесіне – ұл айбын,

Шешесіне қыз – айдын.

Келінді сүйіп маңдайдан,

Бергені деп құдайдың.

Бағын аш деп Алладан,

Амандығын сұраймын.

 

Көсегесі көгеріп,

Бала-шаға көп өніп,

Өндірдей екі өркенің,

Қуанышын көрейік,

Батамызды берейік.

Тоймен өтсін талай күн,

Тең-құрбыдан қалыспай,

Алды болсын талайдың!

 

Көп тілекті көксейді ғой көкейім,

Жарықтарым, садағаң боп кетейін.

«Қыз-жат жұрттық» -

Деген бабамыз,

Ет жүрегім елжірейді, не дейін?

 

Өмір жолы түзу емес, бұралаң.

Талайларды талқыға сап сынаған.

Қарлығаштай қанатымен су сепкен,

Бір-біріне қамқор бол деп сұранам.

 

Ұл-ата ізін,

Қыз басады ана ізін,

Үлкен сыйлау – екеуіңнің парызың.

Туыс-туған, ата-анаңды қадірлеп,

Аяулысы бола білгін жарыңның.

 

Бәйтерегім ең, жайқалсын жасыл желегің,

Өрісің кеңіп, ырысың тассын, өренім.

Шаңырағың шалқып,

Өзгеге жүрсең үлгі боп,

Марқайып біз,

Бағымыз жанды дер едім.

 

Ертеңіңді ойлап,

Елжіреп жүрек, толқыдым,

Күйеуі-тірек,

Жан-жары болар көркі үйдің.

Қия өтпей, қызым,

Бабаңның салтын сақтағын,

Керегесі алтын –

Келіні жақсы болса үйдің!

Көктегі – жұлдыз ұл мен қыз,

Ата-ана үміт жалғаған.

Бәрі де бабам жүрген із,

Жалғасып жатыр арман-ән.

 

Атадан қалған мұраны,

Жатады жампоз ұл жалғап.

Ұл-қияның қыраны,

Қыз-құлпырған қызғалдақ.

 

Өнегелі ұл өсір,

Тәлімі жақсы тектіден.

Тілеуін соның тілесе ел,

Ниеті қабыл деп білем.

 

Құс болып көкке самғайды,

Қыз іздеп бақыт бөгде үйден.

Ата-анасын сыйлайды,

Көргенді келін, жөн білген.

 

Еңсесі асқақ шыңдардай,

Туысы бөлек дүлдүлдей,

Көктегі құс сұңқардай,

Үйленген мына екі жас

Мәңгілікке бір жүргей!

 

Әркім іздер тіршіліктен өз бағын,

Қолға қонды

Жұлдыз деп қол созғаның.

Қосағыңмен қоса ағарғын, бауырым,

Махаббатың – маңдайына жазғаның.

 

Сүйген жүрек

Неге болсын шыдайды,

Жан сүйінтер

Жарық қандай шырайлы!

Шайқалмасын жас отаудың іргесі,

Өмір әлі қиындықпен сынайды.

 

Тағдыр қосып,

Табылыпты қосағың,

Әлі-ақ толар жабдығың мен жасауың.

Шаттық толы шаңыраққа айналсын,

Керегесін кеңге жайып отауың.

 

Жарқырап босаға аттап тұр ақмаңдай,

Қалайша шыдай алам сыр ақтармай.

Ғұмыры, игілігі ұзақ болсын,

Қосылып қатар аққан бұлақтардай.

 

Өмірдің

Өрлеп шықсын белесіне,

Мұхитқа жетсін жүзіп кемесі де.

Бір үйдің әлпештеген еркесі екен,

Ата мен сыйлы болсын енесіне.

 

Үлкенді қадірлеуден жалықпағын,

Жарқылда –

Жарыңның да тауып бабын.

Қадірлеп,

Айналайын – бір-біріңді

Қырандай қия шыңға шарықтағын!

 

Асып – тасып қуанышы, жер-көктің,

Шаршы топты шат сезіммен тербеттім.

Баршаңызды дастарханға шақырам,

Ағайындар, қане, төрге төрлеткін.

Ақ ту қадап армандарға алдағы,

Қос көгершін көкке бүгін самғады.

Отау тікті қол ұстасып екі жас,

Орындалып ата-ананың арманы.

 

Өмір алда,

өткелдерден өтер көп,

Ата-ана мәз, бір баласы екеу боп.

Құда-жекжат,

Туыс-туған жиналды,

Щаттық ортақ, осы тойда бөтен жоқ.

 

Берік болсын босағасы жастардың,

Ассын биік асуынан асқардың.

Жас жұбайлар тойын-тойға ұласып,

Отау болсын өнегелі қос балғын.

 

 Той болса көңіл серпілер.

 

Тірлікте күнде той емес,

Той болса көңіл серпілер.

Күндердің өткен көбі елес,

Бас қосқан шақта желпінер.

 

Думаны қызық қауымның,

Жақсылық қосса бастарын.

Ағынан сонда жарылған,

Жиналып кәрі, жас қауым.

 

Бас ұсын қартты ескеріп,

Күйеуді сыйлар төс беріп.

Тойламай көңіл тұшынбас,

Төріңе құда, дос келіп.

 

Ұл да өсер, ертең қыз да өсер,

Жалғасар жұрт пен жұрағат.

Сыйласып солай жүрмесе ел,

Келеді қайдан ұлағат?!

Қос аққу

Қос аққу жүзсе көлде жарасады,

Екі жас табысса  бағы ашылады.

Бүгінгі үйлену той құтты болсын,

Тілеймін, жас жұбайлар, бар асылды.

                        Келін түсіру тойы

   Үйлену, өз алдына отау тігіп, түтін түтету – адам өміріндегі ең бір елеулі, ұмытпас кезең, екі жастың жұлдызы жарқырап жанған күні.

Сол себепті халқымыз үйлену тойын аса қастерлеп, оны өткізуге жыл бұрын алдын-ала қам-қарекет жасаған.

 

                               Құттықтау үлгілері

   Бір пәлсапа: «Іздеушілер көп болғанымен, тапқандар – табылмайды», - деген екен. Бүгінгі төрде отырған қос ғашық бір-бірін тапқан бақытты жандар екенінде күмәніміз жоқ. Олай болса, отауларың мәңгі нұрға бөленіп, сол нұрдың жарығы өмірлеріңе жол көрсетіп жүрсін! Шуақ шашқан шаңырақтарың биіктей берсін, үбірлі-шүбірлі болыңдар!

                                         *****

   Ұлы сезім екі жасты ептеді, жалындаған екеуіне беттеді! Ырыс-дәулет үйлерінен кетпесін, ашу-дұшпан қанша қуса жетпесін! Ата-ана көздің жасын сықпасын, келін шырақ тапқан тиынын тықпасын! Үзілмесін бұл үйдегі тойларың, егіз тапсын қорадағы қойларың! Бала берсін етегіне жастардың, көзі шықсын көре алмаған қастардың! Тастай батып, судай сіңсін бұл келін, тапқын бес қыз, алты-жеті ұл келін!

                                           ****

   Кеш жарық, тойға жиналған қауым! Құрметті құда-құдағилар, құда болып төрге шыққандарыңыз құтты болсын! Құдаларыңыз мыңжылдық болсын! Құдалықтарыңыз мыңжылдық болсын.

Ал, жас жұбайлар, құрған шаңырақтарыңның босағасы берік болсын!

   Қазақта жақсы сөз бар: «Тату үйге тақсырет жоламас», - деген. Тату-тәтті, бақытты өмір сүріңдер! Абыройдан ақ отау тігуге талпыныңдар!

Өмір сүрудің екі негізі бар екен:

Біріншісі – үйретуден аянбау;

Екіншісі – үйренуден жалықпау.

Міне, осы қағиданы басшылыққа алсаңдар, иншалла, бақытты боласыңдар деп ойлаймын.

Той ұрпақтан-ұрпаққа жалғаса берсін! Тойларың құтты болсын!

                                            ****

   Таудан құлаған егіз арна қосылды – аяғы теңіз болғай! Бауда ойнаған екі құлынымыз бір ноқтаға бас сұқты – аяғы сегіз болғай!

   Біздің ұлымыз – Сіздікі, Сіздің гүліңіз – Біздікі!

Барша гүлдің сыйлайтын ляззаты бір – сұлулық. Ұл-қыз – перзент, ортақ немере сүйіп қуанышымызды бір етелік!

   Көзіміздің ағы мен қарасы – қос қошақанымыздың бақыты үшін келіңіз: түйісу болсын, соңынан сүйісу болсын! Құшақ жайып, төс қағысайық, қымбатты құдалар!

                                  ******

Қос аққудай қос ғашыққа төрдегі бар бақытты мен тілеймін жердегі! Жалын атып жүректері сөнбесін, Ібілістің арбауына көнбесін! Бір-біріне серік болсын жалғанда, тау шыңындай биік болсын талғам да! Сүйіп өтсін бірін-бірі мәңгілік, ғұмыр кешсін өмірлерін ән қылып!!!

Алтыннан ардақты, күмістен салмақты құдалар!

Төрге шығыңыз, сырласып жанымыз қосылсын!

Досымыз қуанып, дұшпанымыз тосылсын!

Төреленіп төрге шыққандарыңыз құтты бола берсін!

    Әрдайым денсаулығыңыз мықты болсын!

                                 *****

Бір күні бақ келіп жаңа отаудың есігін қағыпты:

- Кім-ей бұл? – депті жаңадан түскен жас келін.

- Мен Бақпын ғой, үйіңе кіргіз, - депті Бақ.

- Жоқ, есікті аша алмаймын: төргі үйде атам жатыр, ауызғы үйде өзіміз жатырмыз, - дейді келін.

Екінші күні есік тағы да тықылдапты.

- Бұл кім?

- Мен – Дәулетпін ғой, үйіңе қонып кетейін, - депті есік сыртынан Дәулет.

- Жоқ үй бос емес, - деп тағы да есігін ашпайды.

Үшінші күні есік тағы тықылдайды.

- Кім екен дейді? – дейді келін.

- Ынтымақ едім. Келін есікті ашып, Ынтымақты үйіне кіргізіпті. Барлығын естіп жатқан атасы сонда:

- Дұрыс жасадың, шырағым, ынтымақ орын алған жерге бақ пен дәулет өзі-ақ келеді, - деген екен.

   Біз де отауларыңыздан өмірлік ынтымақ кетпесін деп тілегіміз келеді.

                                   ******

Шарықтап бақыттың жүр өмір көгін,

Қосылған қос бәйтеректей, армысыңдар!

Той үстінде гүлдесін көңілдерің

Ақ ниетті көпшілік алңысынан!

 

Бұл жүрек қуанышқа тойған емес,

Сол алғыстан гүлдесін дала мынау.

Марат та сабау басты бойдақ емес,

Сен енді күйеу болдың, қарағым-ау!

 

Күтеді сыбағасын алдан көп күн,

Жаныңның оты мәңгі жалындасын.

Киноға жеке барар халден кеттің,

 Сен енді келін болдың, қарындасым.

 

Кешегі ұяң Жанат қыз да бүгін келін атанды,

Енді адал ана болсын, адал сүйсін Отанды.

Марат-інім қос жұлдызға әке болсын ақ шашты,

Сол болашақ ұрпақ үшін берейін мен батамды.

                               ****

Той бастап жатып сыйлас, дос адамым,

Жақсы сөз-лебіздерді қош аламын.

Тілейміз биіктігін шаңырақтың,

Тілейміз беріктігін босағаның.

 

Шырқаса шабыттанып ақын бүгін,

«Тойбастар» деп айтайық атын мұның.

Мәңгілік екі жастың бақыты мен

Тілейік құдалардың татулығын.

                        ****

Өмір-тойы, көңіл-тойы – үйлену,

Үйлену, бұл – мәңгі көктем күйге ену.

Жаңа отаудың қабырғасы қаланып,

Дүниеге тағы да бір үй келу.

                          ***

Білімің қатарыңнан асып өтсін,

Бақытың абыроймен тасып өтсін!

Артыңнан өлмейтұғын ат қалдырып,

Жалғанда жалпағынан басып өтсін!

 

Нұрланып жол ашылсын қадамыңнан,

Мерейің үстем болсын талабыңнан,

Ұл мен қыз қуанышы қабаттасып,

Көркейсін келініміз балағынан!

                                ****

Ағайынның ақ ниеті деп ұғын,

Келін-бала, ажырамас тел ұғым.

Елден бұрын төбем көкке жетеді,

Десе біреу: «Жақсы екен келінің!»

                                  ****

Кел сүйейін маңдайыңнан, кел, күнім,

Ақ тілеуім ақ отауға ен, гүлім.

Шайқап ішіп бал шарабын бақыттың,

Қуаныштан мас болайын мен бүгін.

                                  *****

Келін боп түскен бүгін әдемі қыз,

Үлкенге түзу болсын сәлеміңіз!

                                  ****

Бірге тойлап жастардың қуанышын,

Байқатайын жүректің жыр ағысын.

Көтеремін, туғандар, осы тосты

Ұл-қызы ортақ құдағи-құдам үшін!

                                 *****

Өмірлері бақытты, әнді болсын,

Өңірлері осындай сәнді болсын!

Достық пенен жастық шақ жалын атып,

Ақ махаббат баянды, мәнді болсын!

                                ****

Халқыңа қалаулы бол,

Еліңе елеулі бол.

Бір баламыз екеу болсын,

Жас жұбайлар одағы бекем болсын!

                                *****

Егіз аққу сияқтанған достарым,

Бастапсыздар жұбайлы өмір-дастанын.

Мықты болсын тіккен ордаң-отауың,

Құтты болсын алғаш түндік ашқаның!

                                  *****

Бір ісіңнен асып түсіп бір ісің,

Шарықтасын құт-береке – ырысың.

Отауың да кішігірім – отаның,

Мәңгі болсын,

Мәнді болсын Ұлысың

Құрметті той иесі,

Ісіңді тағдыр оңдасын,

Қайда жүрсең қолтықтап,

Қыдыр бабаң қолдасын!

Жамбылға ұқсап көп жаса,

Денеңде дерт болмасын,

Тойың тойға ұласып,

Жан-жүрегің толғансын,

Күннен-күнге көбейсін,

Дос-жараның, жолдасың.

Бақытың тассын әманда,

Бергенін тәңірі алмасын!

Өміріңді ұзартып,

Балаң менен немерең,

Шөберең мен шөпшегің,

Туажаттар жалғассын!